Kadın Girişimci Rehberi: Finans Yönetimi, Yatırım ve İlham Veren Başarı Öyküleri

Yazıya söylemek istediğim iki üç cümleyle başlamak istiyorum. Kadın girişimcileri, kadın işçileri, ev ekonomisinde, birikim yapmakta harikalar yaratan, kocasını ve ailesini ayakta tutan kadınları yok sayamaz bu sistem. Kadınların, genç kızların yalnızca tüketimle, oluk oluk akan paralarla, yüksek giderlerle ilişkilendirilmesi hali beni çok üzüyor. Hatta üzüyor demek hafif kalır asabımı bozuyor.

Akıllı kadınlar olarak paranın, bir servet yaratmanın ya da en basit haliyle finansal okuryazarlık noktasında ev ekonomisini ve birikimleri yönetmenin, finansal özgürlüğe kavuşmanın anahtarının bizde olduğunu söylemek istiyorum. Lütfen size yapıştırılan bu etiketi reddedin. Evet, potansiyelimizi ortaya çıkarmak için harekete geçtiğimizde neyi yapamayız ya! Her şeyi yaparız, en âlâsını da biz yaparız bu arada! Hadi bakalım Lady Boss, bugün girişimcilik konuşalım, para konuşalım, başarı konuşalım.

Günümüzde kadın girişimci olarak yola çıkanların sayısı her geçen gün artsa da, bu alanda hâlâ önemli bir potansiyel bulunuyor. Türkiye’de kadın girişimcilik ekosistemine dair veriler ve başarı hikâyeleri, kadınların ekonomiye katılımının artırılması için ilham verici örnekler sunuyor. Bu yazıda, Türkiye ve dünyada kadın girişimciliğinin güncel istatistiklerini paylaşırken, farklı geçmişlerden gelen başarı öykülerine de yer vereceğiz. Ayrıca finans yönetimi ve yatırım konularında uzman kadın liderlerden öneriler ve ilham dolu alıntılar bulabileceksiniz.

1. Kadın Girişimciliğinin Güncel İstatistikleri

• Türkiye’de Kadın Girişimcilik Oranı:
  TÜİK’in (Türkiye İstatistik Kurumu) 2022 verilerine göre, kadın girişimcilerin oranı toplam girişimciler içinde yaklaşık %14–15 seviyesinde. KAGİDER (Türkiye Kadın Girişimciler Derneği) bu oranın yükselmesi için eğitim, network ve finansman destekleri gibi projeler yürütüyor.
• Kadınların İşgücüne Katılımı:
  TÜİK verilerine göre, 2022 yılında Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranı yaklaşık %31–33 aralığında seyrediyor. Avrupa Birliği ortalaması ise %60’ın üzerinde. Bu fark, kadınların ekonomiye daha fazla dahil edilmesinin ne denli önemli olduğunu gösteriyor.
• Dünya Genelinde Durum:
  Dünya Bankası’nın verilerine göre, küresel çapta kadınların iş gücüne katılım oranı %47 seviyesindedir. McKinsey & Company’nin “Women Matter” raporlarına göre, kadın-erkek eşitsizliğinin azaltılması, 2030 yılına kadar küresel ekonomiye ek 12 trilyon dolar kazandırabilecek potansiyele sahip.
• Mastercard Index of Women Entrepreneurs 2021–2022:
  Bu endekse göre Türkiye, değerlendirmeye alınan 65 ekonomi arasında alt sıralarda yer alıyor. Ancak son yıllarda kadın girişimcilere yönelik hızlanan teşvikler ve eğitim programlarıyla Türkiye’nin sıralamada yukarılara doğru ilerleyeceği öngörülüyor.

2. Türkiye’de Fark Yaratan Kadın Girişimciler

• Güler Sabancı: Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı olan Güler Sabancı, Türkiye’nin en büyük şirket gruplarından birini yönetmektedir. Kurumsal yönetim ilkeleri ve sosyal sorumluluk projelerine öncülük etmesiyle tanınmaktadır.
• Suzan Sabancı Dinçer: Akbank Yönetim Kurulu Başkanı olarak finans sektöründe önde gelen isimlerden biridir. Bankacılık ve finans konusundaki deneyimleri, kadın girişimciler için yol gösterici niteliktedir.
• Arzuhan Doğan Yalçındağ: Doğan Holding eski Yönetim Kurulu Başkanı olan Yalçındağ, medya ve iletişim sektöründe önemli atılımlar gerçekleştirmiştir. Kadınların eğitimle güçlendirilmesi ve ekonomik hayata aktif katılımı için çeşitli projelere destek vermektedir.

Türkiye’de yalnızca köklü ailelerin mensupları değil, çok daha farklı arka planlardan gelen ve kendi başarı hikâyelerini yazan kadın girişimciler de bulunuyor. İşte bunlardan bazıları:

• Gamze Cizreli (BigChefs Kurucusu)
  Gamze Cizreli, Ankara’da küçük bir kafe ile başladığı girişimcilik serüvenini bugün Türkiye’nin yanı sıra yurt dışında da şubeleri bulunan BigChefs’e dönüştürdü. Yenilikçi lezzet anlayışı ve kaliteli hizmet yaklaşımıyla kısa sürede büyüyen BigChefs, kadın istihdamına da önem vererek sektörde örnek gösteriliyor.
• Demet Mutlu (Trendyol Kurucusu)
  Demet Mutlu, Trendyol’u 2010 yılında çevrimiçi bir moda platformu olarak kurdu. Platform, bugün Türkiye’nin en büyük e-ticaret sitelerinden biri konumunda. Mutlu, girişiminin başarısını global yatırımcıların dikkatini çekerek kanıtladı ve Trendyol, Türkiye’de “unicorn” (1 milyar dolar değerlemeyi aşan girişim) olmayı başaran ilk şirketlerden biri oldu.
• Başak Taşpınar Değim (Armut.com Kurucusu)
  Armut.com, temizlikten tadilata kadar birçok hizmeti bir araya getiren çevrimiçi bir pazar yeri. Başak Taşpınar Değim, kullanıcıların hizmet ihtiyacını karşılayacak profesyonelleri kolayca bulmalarını sağlayan bu platformla kısa sürede geniş bir kitleye ulaştı ve yurt dışı pazarlara da açıldı.
• Melek Pulatkonak (TurkishWIN ve BinYaprak Kurucusu)
  Pulatkonak, kadınların birbirine destek olduğu global bir ağ olarak tanımlanan TurkishWIN’i kurdu. Ardından “kariyer ve gelişim platformu” mantığıyla BinYaprak’ı hayata geçirerek çok sayıda kadına mentorluk ve eğitim desteği sağladı.

Bu örnekler, büyük holdinglerin ya da zengin ailelerin dışındaki kadınların da doğru fikir, çaba ve destekle önemli başarılara imza atabileceğini gösteriyor.

3. Globalde Öncü Kadın Finans Yöneticileri

• Christine Lagarde (Avrupa Merkez Bankası Başkanı)
  Lagarde, Uluslararası Para Fonu (IMF) eski Genel Direktörü ve halen Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı olarak görev yapıyor. Kadınların finansal okuryazarlık seviyesini artırarak ekonomik büyümeyi destekleyebileceğini sıklıkla vurguluyor.
• Mary Callahan Erdoes (J.P. Morgan Asset & Wealth Management CEO)
  Milyarlarca dolarlık varlığı yönetmesiyle tanınan Erdoes, risk yönetimi ve yatırım stratejileri konusundaki başarısıyla uluslararası alanda dikkat çekiyor.
• Mellody Hobson (Ariel Investments Yönetim Kurulu Başkanı)
  Hobson, ABD’nin en önde gelen yatırım yöneticilerinden biri olarak anılıyor. Finansal okuryazarlığı artırmak için eğitim projelerine destek veriyor ve kadınların yatırım dünyasında daha aktif olmasını teşvik ediyor.

Hande Çilingir ve Insider

Globalde öncü bir isim de yine bizlerden biri olan Hande Çilingir. Hande Çilingir ve Insider örneği, Türkiye’de doğan bir girişimin sağlam bir vizyon, doğru ekiple birlikte güçlü bir finansman stratejisiyle nasıl küresel başarıya ulaşabileceğini göstermektedir. 

Bu başarı hikâyesi, teknoloji alanında da kadın girişimciliğinin sadece yerel değil, global ölçekte de etkili ve rekabetçi olabileceğinin en somut kanıtlarından biridir. Böyle bir içerik hazırlarken İnsıder’ın markalaşma öyküsünden ve Hande Hanım’ın başarısından bahsetmeden geçemezdim.

Hande Çilingir’in liderliğindeki Insider, dünya çapında 800’den fazla firma tarafından kullanılan bir pazarlama teknolojisi platformudur.

Evet, Türkiye’de girişimini kurup küresel ölçekte ses getiren kadın girişimcilerden biri de Hande Çilingir, kurucu ortaklarından olduğu Insider (eski adıyla “Insider CX Platform”) ile dünya çapında bir başarı elde etmiştir. Hande Çilingir ve ekibi, 2012 yılında Türkiye’de temellerini attıkları SaaS (Software as a Service) girişimini kısa sürede uluslararası pazarlara taşıyarak, dijital pazarlama ve müşteri deneyimi alanında önde gelen bir teknoloji şirketi haline getirdiler.

Insider’ın Başarı Öyküsü

• Global Yayılım ve Müşteri Kitlesi:
  Insider, bugün 25’ten fazla ülkede faaliyet göstererek sayıları yüzleri aşan global markalara hizmet sunmaktadır. Şirket; hızlı büyümesi, yapay zekâ tabanlı kişiselleştirme çözümleri ve çok kanallı (omnichannel) pazarlama teknolojileriyle öne çıkmıştır.
• Yatırım ve Değerleme:
  Insider, Sequoia Capital gibi önde gelen yatırımcıların ilgisini çekmeyi başararak çeşitli yatırım turlarında milyonlarca dolarlık finansman sağladı. 2022 yılında gerçekleştirilen yatırım turu sonrasında “unicorn” (1 milyar dolar değerlemeyi aşan girişim) statüsünü kazandı. Bu durum, şirketin küresel SaaS pazarındaki rekabet gücünü ve potansiyelini kanıtlar niteliktedir.
• Uluslararası Tanınırlık:
  Gartner, CB Insights ve Forrester gibi bağımsız araştırma kuruluşları, Insider’ı yapay zekâ tabanlı pazarlama teknolojileri alanında lider oyunculardan biri olarak gösteriyor.

Hande Çilingir’in Rolü ve Vizyonu

• Kurucu Ortak ve CEO:
  Hande Çilingir, Insider’ın kurucu ortaklarından biri olup aynı zamanda CEO koltuğunda oturuyor. Başarılı bir start-up’tan küresel bir teknoloji şirketi yaratma vizyonu, hem Türkiye’de hem de yurtdışında büyük övgü topladı.
• Kadın Girişimcilere İlham Kaynağı:
  Çilingir, teknoloji dünyasında kadınların liderlik konumunda daha fazla yer alması gerektiğini sık sık vurguluyor. Hem Türkiye’de hem de uluslararası platformlarda, kadın girişimci olmanın avantajları ve zorlukları üzerine konuşmalar yaparak yeni nesil kadın liderlere ilham veriyor.

4. Finans Yönetimi ve Yatırım Konusunda Öneriler

1. Bütçe Takibi ve Tasarruf Alışkanlığı:
   • Aylık gelir ve giderlerinizi kayıt altına alarak, nerede tasarruf edebileceğinizi belirleyin.
   • Gelirinizin en az %10’unu düzenli olarak birikim hesabınıza aktarın.
2. Finansal Okuryazarlığı Geliştirme:
   • Ücretsiz çevrimiçi kurslar, finans kitapları ve webinar’lar ile bilgi birikiminizi artırın.
   • KAGİDER, TOBB, İŞKUR, STK’lar ve bankaların kadın girişimcilere yönelik eğitim programlarına katılın.
3. Yatırım Araçlarını Çeşitlendirin:
   • Yüksek getirili yatırım fonları, mevduat hesabı, borsa ve tahviller gibi farklı enstrümanları değerlendirin.
   • Risk Yönetimi: Tüm birikiminizi tek bir yatırım aracına koymayın.
4. Krediler ve Hibelerden Yararlanın:
   • KOSGEB başta olmak üzere devlet kurumlarının ve özel vakıfların kadın girişimcilere sağladığı hibeleri, düşük faizli kredileri araştırın.
   • Bu fonlar, işinizi büyütmek ve yeni yatırım fırsatları yakalamak için önemli bir kaldıraç olabilir.
5. Profesyonel Danışmanlık Alın:
   • Karmaşık finansal ürünler veya yatırım stratejileri için uzman desteği almak riski azaltabilir.
   • Kadın girişimcilere özel danışmanlık sunan program ve mentorluk ağlarına dahil olun.

Yukarıda bahsettiğim tüm kadın girişimci destek platformları ve kuruluşların eğitim, seminer ve mentorluk programları hakkında bilgi almak, takvim ve kayıt bilgilerine ulaşmak için hazırladığım Kadın Girişimci Rehberine Buradan ulaşabilirsiniz.

5. Kendi Finansal Özgürlüğünü Kazanmak: Neden Önemli?

Kadınların sadece tüketim alışkanlıklarıyla değil, birikim ve yatırım yaparak ekonomide söz sahibi olmaları büyük bir dönüşüm yaratıyor. Finansal özgürlüğünü kazanmış bir kadın, hem bireysel hedeflerini hayata geçirme hem de toplumsal faydaya katkıda bulunma konusunda daha güçlü adımlar atabiliyor.

• Acil Durum Fonu Oluşturma: Gelirinizin 3 ila 6 ayını karşılayacak bir tutarı kenarda tutmak, beklenmedik durumlar karşısında güvende hissetmenizi sağlar.
• Uzun Vadeli Yatırımlar: Emeklilik dönemi, çocuk eğitimi ya da geleceğe yönelik diğer büyük hedefler için sistemli yatırım yapmak, ileride daha rahat bir yaşam sürmenizin kapılarını aralar.
• Özgüven ve Pazarlık Gücü: Kendi parasını yöneten kadın, iş hayatında daha rahat pazarlık yapabilir, istediği şartları talep etmekte özgüvenli olabilir.

6. İlham Veren Alıntılar

Gamze Cizreli (BigChefs Kurucusu) şöyle diyor:

“Fikrinize inanın ve zorluklar karşısında pes etmeyin. Başarının yolu, güçlü bir inançtan ve tutkulu çalışmaktan geçiyor.”

Christine Lagarde (Avrupa Merkez Bankası Başkanı):

“Kadınlar daha iyi yaptığında, ekonomiler de daha iyi işliyor.”

Mellody Hobson (Ariel Investments Yönetim Kurulu Başkanı):

“Kadınların finans alanında lider pozisyonlarda olabileceğini göstermek, genç nesillerin hayallerini şekillendirir.”

7. Sonuç

“Kadın girişimci” kavramı, sadece ekonomi dünyasında değil toplumsal alanda da büyük bir dönüşümü temsil ediyor. İstatistikler, Türkiye’de kadınların girişimcilik payının hâlâ düşük olduğunu gösterse de, başarı örnekleri bu oranın hızlıca artabileceğinin kanıtı. Kendi finansal özgürlüğünüzü kazanmak, hem kişisel hem de toplumsal kalkınma adına önemli bir adım. Yatırım yapmaktan çekinmeyin, finansal okuryazarlığınızı artırmaya ve doğru bilgi kaynaklarından beslenmeye özen gösterin.

Unutmayın, hikâyenizi yazmaya bugünden başlayabilirsiniz. İlham veren örnekler, iyi bir plan ve tutkulu bir çalışma ile başarıya giden yolu aydınlatacaktır. En büyük servetler bile zekice yapılmış hamleler, akıllıca öngörüler ve kısıtlı kaynaklarla yola çıkılarak elde edilmiştir, unutmayın!

Kaynakça

1. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
2. KAGİDER (Türkiye Kadın Girişimciler Derneği)
3. Dünya Bankası (World Bank)
4. McKinsey & Company – Women Matter Raporları
5. Mastercard Index of Women Entrepreneurs (MIWE)
6. Insider Resmi Web Sitesi
7. Sequoia Capital – Insider Yatırım Detayları
8. CB Insights